سید محمود مرعشی نجفی فقیه، مجتهد، کتاب شناس، نویسنده، گنجور، جامعه شناس، نسخه شناس، پژوهشگر، فهرست نگار، مصحح و محقق ایرانی در بیست و سوم اردیبهشت ماه سال 1320 در قم چشم به جهان گشود.
او فرزند ارشد مرجع عالیقدر شیعه شادروان آیت الله العظمی سید شهاب الدین مرعشی نجفی است و سه برادر و چهار خواهر دارد.
به سال 1334 به لباس روحانیت درآمد و پس از دوران دبیرستان به طور جدی به تحصیلات علوم دینی روی آورد. مقدمات و سطح را نزد مرحوم آیت الله العظمی فاضل لنکرانی، آیت الله سیدمهدی لاجوردی، آیت الله شیخ ابوطالب تجلیل تبریزی، آیت الله محمدصادق نصیری سرابی، آیت الله محمدتقی ستوده و حجت الاسلام احمد ورامینی فراگرفت. پس از این، در درس خارج فقه پدر بزرگوارش شرکت جست.
حضرت حجت الاسلام و المسلمین سیدمحمود مرعشی توانست از مشاهیر حوزه های قم، نجف، مصر و یمن اجازاتی دریافت کند که از آن جمله است:
اجازه اجتهاد از آیت الله العظمی شیخ عبدالنبی اراکی.
اجازه روایت حدیث از علامه حاج شیخ آقابزرگ تهرانی و اجازات دیگری از آیت الله العظمی بهجت، آیت الله العظمی فاضل لنکرانی، آیت الله العظمی ناصر مکارم شیرازی، آیت الله العظمی سیستانی، آیت الله العظمی شیخ محمدعلی عراقی، آیت الله علیاری تبریزی، آیت الله العظمی سیدمحمد شیرازی، اجازه روایت حدیث از احمد بن محمد زبارة مفتی بزرگ زیدیه در صنعا، اجازه از شیخ محمد غزالی مصری اندیشمند معاصر جهان اسلام و اجازه روایتی مفصلی از پدر بزرگوار خود.
او به سال 1340 ازدواج کرد که حاصل آن سه فرزند دختر است.
حجه الاسلام سیدمحمود مرعشی تحصیلات خود را در رشته جامعه شناسی در دانشکده معقول و منقول دانشگاه تهران پی گرفت و از محضر استادانی همچون بدیع الزمان فروزانفر، علی اکبر شهابی، محمود شهابی، دکتر ناظرزاده کرمانی و دکتر ذبیح الله صفا بهره برد. سپس همین رشته را از سال 1358 به صورت مکاتبه ای در دانشگاه لندن ادامه داد تا این که در ماه مارس سال 1985 میلادی دانش آموخته شد و با ارائه پایان نامه خود درباره شیوه نگارش در نسخه های خطی از قرن چهارم تا هفتم هجری دکترای جامعه شناسی دریافت کرد.
دکتر سیدمحمود مرعشی آن گاه به خاطر خدمات و پیشینه علمی خود از فرهنگستان علوم آذربایجان دکترای افتخاری گرفت.
دکتر مرعشی پیش از انقلاب به دلیل فعالیت های سیاسی همواره مورد تعقیب رژیم بود و چندین بار دستگیر و زندانی شد.
وی در پایه گذاری کتابخانه بزرگ آیه الله العظمی مرعشی نجفی نقش بسیاری داشت و پس از درگذشت پدر تاکنون مسوولیت کتابخانه را بر عهده دارد و از هیچ کوششی برای توسعه کتابخانه فرونگذاره است.
بسیاری از سفرهای دور و نزدیک برای خرید نسخه های خطی در داخل و خارج از کشور نیز بر دوش دکتر مرعشی است که می توان از سفر به کشورهای ایتالیا، اسپانیا، فرانسه، آلمان، بلژیک، هلند، دانمارک، سوئد، انگلستان، ایرلند، ترکیه، هندوستان، عراق، سوریه، مصر، قطر، امارات متحد عربی، ازبکستان، آذربایجان، یمن و کانادا نام برد.
ازجمله افتخارات ایشان می توان به این ها اشاره داشت:
لوح سپاس کتاب شناس برجسته کشور.
لوح سپاس مسوولان کشور، دانشگاه تهران، 1374.
لوح سپاس کتابخانه های قم، آبان 1389.
از آثار او است:
شرح حال و آثار و آراء ابن سینا، قم: کتابفروشی نوین، 1341، 135ص، وزیری.
شرح حال و آثار و آراء ابوحامد غزالی، قم: کتابفروشی نوین، 1341، 94ص.
شرح حال و آثار و آراء ابونصر فارابی.
تصحیح شرح نخبه المقال در علم رجال، اثر پدرش آیة الله العظمی مرعشی.
تهیه منابع احقاق الحق.
فهرست نسخه های خطی آثار علامه سیدحیدر آملی موجود در کتابخانه آیت الله مرعشی، قم: کتابخانه مرعشی، 1381.
فهرست نسخه های خطی آثار قاضی نورالله شوشتری موجود در کتابخانه آیت الله مرعشی، قم: کتابخانه مرعشی، 1381، 80ص.
فهرست نسخه های خطی آثار علامه نظام الدین عبدالعلی بیرجندی موجود در کتابخانه آیت الله مرعشی، قم: کتابخانه مرعشی، 1381.
تنظیم رساله عملیه آیه الله العظمی مرعشی نجفی.
تنظیم مصباح الناسکین اثر آیه الله العظمی مرعشی نجفی.
تنظیم منهاج المومنین اثر آیه الله العظمی مرعشی نجفی.
تنظیم سبیل النجاة اثر آیه الله العظمی مرعشی نجفی.
تنظیم مناسک حج اثر آیه الله العظمی مرعشی نجفی.
تنظیم غایة القصوی حواشی آیه الله العظمی مرعشی نجفی بر عروة الوثقی، دو جلد.
المسلسلات فی الاجازات، قم: کتابخانه مرعشی، رحلی، دو جلد، 649 + 585ص.
کتابشناسی توصیفی آیت الله العظمی مرعشی نجفی، قم: کتابخانه مرعشی، 1382، 992ص.
گنجینه، فهرست بخشی از نسخه های خطی فارسی سمرقند، بخارا و خوارزم، قم: کتابخانه مرعشی، 1377، 317ص.
نسخه های خطی کهن و نفیس نهج البلاغه و شروح، گزیده ها و ترجمه های آن موجود در کتابخانه مرعشی، قم: کتابخانه مرعشی، 1381، 208ص.
نوادر المخطوطات العربیه من قرن الثالث الی السادس الهجری، قم: کتابخانه مرعشی، 1381، 184ص.
مقدمه بر کیهان شناخت اثر قطان مروزی.
نظارت بر فهرست نسخه های خطی گنجینه جهانی مخطوطات اسلامی، کتابخانه بزرگ آیت الله العظمی مرعشی نجفی که هم اکنون از سی جلد گذشته است.
نظارت بر ده ها عنوان کتاب که تا کنون از سوی کتابخانه آیت الله مرعشی چاپ شده است.
مقالات فراوان برای مجلات، روزنامه ها، دایره المعارف ها و همایش ها.
فهرست منابع
کتاب شناسی ملی ایران.
مطالب دهمین همایش حامیان نسخ خطی که به بزرگداشت دکتر مرعشی و پدرشان اختصاص داشت، کتابخانه ملی ایران، آبان 1389.
«نگاهبان میراث شهاب»، علی رفیعی علامرودشتی، میراث شهاب، س 5، ش 15، ص 3؛ ارج نامه عرشیان، به کوشش محمد اسفندیاری و حسین رفیعی، تهران: کتابخانه ملی ایران، پاییز 1389، ص 202 تا 209.
«باغبان بوستان معرفت و فضیلت»، غلامرضا گلی زواره، ارج نامه عرشیان، ص 211 تا 243.
«کتابشناسی دکتر سیدمحمود مرعشی نجفی»، ارج نامه عرشیان، ص 429 تا 447.
«گفت و گو با حجة الاسلام مرعشی با حضور رضا مختاری و سیدمحمد اصفیایی»، کیهان فرهنگی، مهر 1382، ش 204.
وصیت نامه الهی و اخلاقی آیت الله العظمی مرعشی، چاپ مکرر.
