هنرمندان ژاپنی در اصفهان

هفته فرهنگی ژاپن عصر روز چهارشنبه بیست و هشتم دی ماه در موزه هنرهای معاصر اصفهان گشایش یافت. این نمایشگاه تا سی ام دی ماه ادامه خواهد داشت و پس از آن پنجم تا نهم بهمن ماه در تهران برپا خواهد شد.

تا کنون چندین هفته فرهنگی در ایران برپا شده ولی این، نخستین هفته فرهنگی ژاپن در بیرون از تهران است. امید داریم که خروجی این برنامه، ارتباط هنرمندان ژاپنی و اصفهانی باشد و اصفهان با یکی از شهرهای ژاپن خواهرخوانده شود.

آقایان کاوه، بصیری، محمدحسین خزاعی، مسعود نیک آیین و کوییچی ناکائو دبیر اول سفارت ژاپن در ایران در برپایی این مراسم نقش بسیار داشتند.

در مراسم افتتاحیه، نخست آقای کین ایچی کومانو سفیر ژاپن در ایران به زبان فارسی سخن گفت. او گفت که در سونامی ژاپن، ایرانی ها و به ویژه اصفهانی های عزیز کمک بسیار رساندند و به ما تسلی خاطر دادند. ما اصفهانی ها را دوست خود می دانیم بنابراین می خواهیم دوستان اصفهانی را با فرهنگ سنتی ژاپن آشنا کنیم. چنین تبادل فرهنگی، زمینه ای بسیار غنی برای گسترش تفاهم فرهنگی میان ایران و ژاپن فراهم می آورد.

ما در واقع با این جشن فرهنگ و هنر می خواهیم از مردم اصفهان برای چنان کار انسان دوستانه ای سپاس گزاری کنیم.

پس از این، آقای دکتر علیرضا ذاکر اصفهانی استاندار اصفهان به ایراد سخن پرداخت. او گفت: مردم شناخت خوبی از فرهنگ ژاپن دارند حتی عوام ما دست کم اوشین را می شناسند (خنده حضار) و لوازم خانگی ژاپنی در خانه همه ما دیده می شود.

ما می خواهیم هفته فرهنگ اصفهان را در ژاپن داشته باشیم و برای این کار، شهر کیوتو (京都市) را پیشنهاد کرده ایم. دوست داریم فرصتی را در خدمت تورلیدرها باشیم تا هویت و تاریخ اصفهان را معرفی کنیم.

در اصفهان، صرف نظر از جاذبه های زیبای آن، آن چه مهم است آن نگاهی است که در بستر آن این فضا را آفریده اند. ما در پی بازشناسی آن جلا و ارزش هستیم.

وجه اشتراک ها فراوان است، ژاپن نیز همچون ایران ریشه در عمق تاریخ خود دارد. روابط ما با آن ها عمیق و دیرپا بوده است و اگر خدا بخواهد ادامه خواهد داشت. ادامه روابط، همت می خواهد، پشتوانه اش نیز خود ماها هستیم.

هنرمندان ما وقایع فرهنگی ژاپن را پی گیر باشند و ما هم از هنرمندان ژاپنی دعوت می کنیم که باز به اصفهان سفر کنند، ان شاء الله دعوت ما را اجابت خواهند کرد.

پس از این، خلاصه سخنان استاندار اصفهان به زبان ژاپنی ارائه شد.

آن گاه آقای تحویلپور معاون فرهنگی شهردار اصفهان پشت تریبون قرار گرفت و از سوی رییس شورای شهر و شهردار اصفهان به مهمانان ژاپنی خوش آمد گفت.

در این جا کاستی ها بیش از پیش در برابر چشم حاضران قرار گرفت. مردم انتظار داشتند که دست کم خود شهردار در این جلسه حضور به هم رساند. چینش صندلی ها و تزیین سالن مراسم به هیچ روی برازنده اصفهان نبود. سفیر ژاپن این شعر سعدی را چقدر زیبا خواند:

بنی آدم اعضای یکدیگرند

که در آفرینش ز یک گوهرند

و گفت که مردم اصفهان در سونامی ژاپن به این شعر سعدی اقتدا کردند. ولی سوگمندانه معاون فرهنگی شهردار اصفهان به اشتباه این دو بیت مشهور حافظ را به سعدی نسبت داد:

آسایش دو گیتی تفسیر این دو حرف است

با دوستان مروت با دشمنان مدارا

بگذریم، پس از این، آقای شیگه نوبو موریاما واشیگنور معاون فرهنگی کانون کون ئن در جایگاه قرار گرفت و به فارسی سلام و علیک و احوال پرسی کرد. او ابتدا هفت هنرمند ژاپنی حاضر در جلسه را معرفی کرد. آن گاه از این که رییس موسسه به دلیل کسالت و مشکل جسمی و سن بالا نتوانسته است بیاید عذر خواست. سپس پیام هیساکو اوکادا رییس کانون را برای ما خواند.

گروه هنری گون ئن به معنای شعله است و قدمتی پنجاه ساله دارد. هنرمندان این گروه، کارهای خود را بر پایه اصلاح و بازنگری مداوم مبتنی بر اندیشه انجام می دهند.

سپس مراسم به انجام رسید و حاضران برای دیدن نمایشگاه به سوی گالری های موزه روانه شدند.

هنرمندان ژاپنی مسافت بیش از ده هزار کیلومتر را از ژاپن به دوبی و از آن جا به تهران و اصفهان طی کرده بودند تا در این مراسم حاضر شوند. این نشان داد که فاصله جغرافیایی اصفهان و ژاپن به هیچ روی مانع از تبادل فرهنگ و هنر نیست، چنان که حافظ می فرماید:

گرچه دوریم به یاد تو قدح می نوشیم

بعد منزل نبود در سفر روحانی

در نمایشگاه، آثار پنجاه و یک نفر از هنرمندان ژاپنی در گالری یک به نمایش درآمده بود. شماری از تابلوها بدون لیبل بودند.

یکی از تابلوهای ژاپنی ها مینیاتوری بسیار شبیه به آثار ما ایرانی ها بود بازدیدکننده ها به طنز می گفتند این تابلو اثر گوشی موشی فرشچیان است!

در این جا به نام شماری از هنرمندان، عنوان و تکنیک تابلوها اشاره می کنیم:

کیوکدا، بهار، زمستان 2011، پارچه رنگ کرده.

کنجی میزو کامی، مسافر زمان، رنگ و روغن.

شیگنویو مورییامو، یازده مارس، نت گریه شدید از غضه، ترکیب مواد.

یوسی یوکی ساتو، بدون منشا و تصور.

تاکاهاشی ایکاوو، اثر ناخن، رنگ و روغن.

آکیدا یامازاکی، آزومینو از نگاهی دور، رنگ و روغن.

یوکی یومنو، خانه منطقه شمال ژاپن، رنگ و روغن.

یوریکو اتسوکی، بعدازظهر، پارچه رنگ کرده.

سومیکو ایگاوا، پارچه رنگ آمیزی شده با رنگ طبیعی.

تاکاشی میموری، بندر، رنگ و روغن.

یاتاکا کوریهارا، گل سرخ، رنگ روغن.

فومیکو اینو، وقت سکوت، رنگ روغن.

کنجی آرای، دختر کم رو، کنده کاری.

نوبوکو بابا، توفان آبی رنگ، سفال.

میزوهو توزوکا، بشقاب یامابوشی، سفال.

یاسوا واودا، پیوند دوستی، عکاسی.

یاسوکو هنمی، رته جنگل بامبو، نقاشی سنگی.

سین ای آگاری، سکوت، چاپ سنگی.

هیساکو اکادا، سبز پررنگ، رنگ روغن.

ساداکوها سگاو، رحم، هنر عروسکی.

هیدکی ناراهارا، بدون شرح، رنگ روغن.

سیگرو اکا بایاشی، زمستان اوکونیکو، رنگ روغن.

تامی کوز، تیراندازی، رنگ روغن.

ما سوتمو ازاوا، در کنار خواب، رنگ روغن.

ماسایوکی فوجی وارا، شهرک نومی ساوا در شهر نامبو (استان یاماناشی)، رنگ روغن.

میه سومیه، به سوی فردا، گل (خاک کوزه گری).

تاکاشی کدایرا، کندن، ترکیب مواد.

هیساکو کانادا، منظره پاییز شینانو، رنگ روغن.

یاساتسی آلزاوا، رقص سایه زمستان.

میکیو ایدی، میکو، رنگ روغن.

سومیکو ناکانو، تکان خوردن.

توشیو ماتسوهیمه، شامگاه کلیسای بزرگ نیویورک، رنگ روغن.

کامزو ماچیدا، مسجد آبی رنگ ترکیه، رنگ روغن.

شینزیو هیروشی، واحه در شهر، عکاسی.

یوکو اتا، عروسک دختر.

کیکیو اکاموتو، عروسک پسر، گل (خاک کوزه گری).

سایومی ادو، موجودی که آواز می خواند، رنگ روغن.

ماساهیرو یاگی، کوه فوجی با رعد و برق، رنگ روغن.

هیروشی ایشی، ساکن، رنگ روغن.

کیکو اینیاما، مراسم چای، رنگ روغن.

جونکو ساتو، پل کاتسوروکی (توکیو)، رنگ روغن.

نوبورو ساکوما، دهکده کوهستانی در ماه، جوانه برنج، رنگ روغن.

کونیهکو ایکموتو، ساکن بر تجهیزات ماهیگیری، رنگ روغن.

جی یونکو کیتاگاوا، حقیقت 2، رنگ روغن.

ماساکازو ساتو، ترکیبات آسمان، رنگ روغن.

توموکو ماکاپی، رنگ شامگاهی بندری، رنگ روغن.

در گالری دو و سه نیز نقاشی کودکان ژاپن درباره زلزله ژاپن و عکس های سونامی به نمایش درآمد. نقاشی بچه ها با توضیحاتی همراه بود. امید به آینده، ژاپن در ده سال دیگر و همبستگی کشورها و ملت ها در کمک به آسیب دیدگان سونامی ژاپن موضوعی مشترکی بود که در نقاشی ها به چشم می خورد.

در همین جا سادو یا مراسم سنتی چای (茶道) برگزار شد.

آن ها آب را جوش می آورند. آن گاه یک ملاقه آب بر می دارند و داخل پیاله می ریزند و دور می گردانند و آن را دور می ریزند. سپس چای سبز را که پیش تر پودر کرده اند داخل پیاله می ریزند. بعد بین آن شیار می دهند. سپس یک ملاقه آب جوش برمی دارند و مقداری از آن را روی چای سبز می ریزند و باقی آب را به ظرف اصلی باز می گرداند. بعد با حرکت های عمودی ابزار مخصوص، آب و چای را با هم مخلوط می کنند. پس از این، پیاله را از سمتی که تمیزتر است جلوی مهمان می گذارند. مهمان پیاله را بر می دارد و تنها یا به همراه شیرینی می نوشد.

روز نخست نمایشگاه این گونه به پایان رسید. در راه بازگشت با خود می اندیشیدم با این که تبلیغات اندکی صورت پذیرفته بود، ولی استقبال مردم اصفهان از این نمایشگاه بسیار خوب بود و به راستی نشان داد که هم دلی از هم زبانی بهتر است.