دیدار با عبدالمهدی رجایی

عبدالمهدی رجائی تاریخ نگار، نویسنده، اصفهان شناس، پژوهشگر، مولف، مصحح، مدرس و محقق ایرانی در چهاردهم مهرماه سال 1350 در بهبهان چشم به جهان گشود.

به سال 1369 دیپلم علوم تجربی را در هندیجان گرفت و راهی تهران شد. در دانشگاه تهران رشته زبان و ادبیات فارسی را پی گرفت و به سال 1375 موفق به دریافت درجه لیسانس شد.

سال 1377 به عنوان کتابدار به استخدام دانشگاه اصفهان درآمد و هم چنین به تدریس زبان و ادبیات فارسی و علوم اجتماعی در مدرسه های اصفهان سرگرم شد.

آن گاه در رشته تاریخ گرایش ایران دوره اسلامی در دانشگاه تهران به ادامه تحصیل پرداخت. به سال 1378 با ارائه پایان نامه خود با عنوان مشکلات اقتصادی ایران از دیدگاه روزنامه اختر به راهنمایی دکتر ایرج ناصری، فوق لیسانس خود را گرفت.

وی به سال 1388 در دوره دکتری تاریخ گرایش تاریخ محلی در دانشگاه اصفهان پذیرفته شد.

مدیریت گنجینه نسخه های خطی دانشگاه اصفهان و مدیریت کتابخانه تخصصی الهیات و فلسفه در دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان ازجمله مسوولیت های او به شمار می رود.

علاقه او بیشتر به روزنامه های قدیمی و زمینه مطالعاتش تاریخ مشروطه است.

از آثار او است:

تاریخ اجتماعی اصفهان در عصر ظل السلطان (از نگاه روزنامه فرهنگ اصفهان)، اصفهان: دانشگاه اصفهان، چاپ اول 1383، غ + 379 ص، وزیری، مصور.

تاریخ مشروطیت اصفهان، به ویرایش شهناز خواجه، اصفهان: مرکز اصفهان شناسی و خانه ملل وابسته به سازمان فرهنگی و تفریحی شهرداری اصفهان، چاپ اول زمستان 1385، 536ص، وزیری، مصور.

اصفهان از انقلاب مشروطه تا جنگ جهانی اول (گزیده جراید)، اصفهان: دانشگاه اصفهان، چاپ اول 1386، 470 ص، وزیری، مصور.

تحولات عمران و مدیریت شهری اصفهان در دوره پهلوی اول (1300 تا 1320)، اصفهان: مرکز اصفهان شناسی و خانه ملل وابسته به سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان، چاپ اول 1387.

تصحیح و تدوین یادداشت های سفر اصفهان سال 1303 (خاطرات علی جواهر کلام)، نشر دژنپشت.

سیری در شهرنگاری های عصر قاجار، شیراز: نوید شیراز.

فهرست روزنامه اخگر، اصفهان: مرکز اصفهان شناسی و خانه ملل، وابسته به سازمان فرهنگی و تفریحی شهرداری اصفهان.

و شماری از مقالات:

مطالب گوناگون در روزنامه های اصفهان زیبا و نسل فردا.

«برجیس صاحب که بود؟ (نقش یک کارگزار خارجی در روزنامه وقایع اتفاقیه)، فصل نامه رسانه، سال 10، ش 3، تابستان 1378.

«نقد روزنامه اختر»، فصل نامه رسانه، سال 11، ش 3، پاییز 1379.

«نقش روزنامه وقایع اتفاقیه در انتقال آموزه های جدید سیاسی به جامعه ایران»، فصل نامه رسانه، سال 11، ش 5.

«معرفی، نقد و بررسی روزنامه فرهنگ اصفهان»، فصل نامه رسانه، سال 12، ش 1، بهار 1380.

«یادی از دومین بهار مطبوعات اصفهان»، فصلنامه رسانه، سال 14، ش 3، پاییز 1382.

«نقش دولت و مردم در اقتصاد از نگاه روزنامه اختر»، فصل نامه فرهنگ اصفهان، ش 21، پاییز 1380.

«راه ها در ایران از نگاه روزنامه اختر»، فصلنامه فرهنگ اصفهان، ش 22، زمستان 1380.

«ظل السلطان و خاندان او از نگاه روزنامه های عصر مشروطیت اصفهان»، فصل نامه فرهنگ اصفهان، ش 27 و 28، بهار و تابستان 1383.

«قافله مستدام عشاق شهر فیروزه ای (نگاهی به اصفهان شناسان و آثار آن ها)، فصل نامه فرهنگ اصفهان، ش 33 و 34، زمستان 1385.

«آیت الله حاج آقا نورالله نجفی اصفهان در آیینه روزنامه های عصر مشروطیت»، فصل نامه تاریخ معاصر ایران ش 30، سال 8، تابستان 1383.

«التزام نامه حکومتی ظل السلطان (نشر یک سند)»، فصل نامه تاریخ معاصر ایران، ش 35، زمستان 1384.

«اندیشه و عمل اقتصادی در اصفهان عصر مشروطیت»، مجموعه مقالات همایش تبین آراء و بزرگداشت هشتادمین سالگرد نهضت آیت الله حاج آقا نورالله اصفهانی، اصفهان: سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان، تابستان 1384.

«از کاروانسرا تا مهمانسرا (سرنوشت یک موقوفه در اصفهان)»، فصل نامه میراث جاویدان، سال 12، ش 47 و 48، پاییز و زمستان 1383.

«انجمن ایالتی و خواسته های جمعی مردم اصفهان»، فصل نامه مطالعات تاریخی، سال 2، ش 6، بهار 1384.

«سرگذشت ظل السلطان پس از مشروطیت»، فصل نامه مطالعات تاریخی، سال 3، ش 10، زمستان 1384.

«اصفهان از انقلاب مشروطه تا استبداد صغیر»، فصل نامه زنده رود، ش 32، پاییز 1383.

«میرزا تقی خان حکیم باشی»، فصل نامه زنده رود، ش 33، زمستان 1383.

«فهرست روزنامه های اصفهان در دومین بهار مطبوعات / فصلنامه حسنات، شماره 1، بهار 1383

«مدارس هراتی و روزگار برپایی آن ها»، یادواره پنجاهمین سال تاسیس دبیرستان هراتی، اصفهان: سازمان آموزش و پرورش استان اصفهان، 1384.

«نقش روزنامه فرهنگ اصفهان در ایجاد مدارس جدید و گسترش آموزش در آن عصر»، کتاب سیر تحول آموزش و پرورش، اصفهان: سازمان آموزش و پرورش استان اصفهان، چاپ اول 1383.

«وطن دوم مشروطه (محورهای هدایت و رهبری عتبات در انقلاب مشروطیت ایران)، فصل نامه زمانه، سال چهارم، ش 35، مرداد 1384.

«تلگراف و انقلاب مشروطیت ایران»، مجله حافظ، ش 17، مرداد 1384.

«از هیات نظاری تا انجمن ولایتی (نگاهی به چگونگی شکل گیری و فعالیت انجمن های ایالتی و ولایتی در مشروطه)، ماه نامه زمانه، سال پنجم، ش 47، مرداد 1385.

«نگاهی به وضعیت آثار تاریخی اصفهان در دوره مشروطیت»، فصل نامه فرهنگ اصفهان، ش 31، بهار 1385.

«نگاهی به تحولات کودتای 28 مرداد در اصفهان»، فصل نامه تاریخ معاصر ایران، سال دهم، ش 37، بهار 1385.

«گاهشماری تحولات مشروطیت اصفهان»، مجموعه مقالات همایش اصفهان مشروطه اصیل ایرانی، اصفهان: سازمان فرهنگی و تفریحی شهرداری اصفهان، چاپ اول 1385.

«روزنامه ناقور (گنجینه ای از عصر مشروطیت)»، با همکاری دکتر احمد شعبانی، مجموعه مقالات همایش اصفهان مشروطه اصیل ایرانی، اصفهان: سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان، چاپ اول 1385.

«آسیب شناسی فرهنگی اجتماعی جامعه ایران عصر مشروطه، فصل نامه تاریخ معاصر ایران، سال 11، ش 44، زمستان 1386.

«فضای اجتماعی اصفهان پس از مشروطه (از نگاه مقالات روزنامه های آن دوران)، فصلنامه فرهنگ اصفهان، ش 37 و 38، پاییز و زمستان 1386.

«پل های اصفهان در عصر ماشین»، مجله دانش نما، سال شانزدهم، دوره سوم، شماره 161 و 162، مهر و آبان 1387، ص 69 تا 83.

«مدارس نوین در اصفهان»، مجله دانش نما، سال شانزدهم، دوره سوم، ش 164، بهمن 1387.

«زاینده رود اصفهان در عصر قاجار»، مجله دانش نما، سال هیجدهم، ش 174 و 175، آبان و آذر 1388.

«از فتح اصفهان تا فتح تهران (بررسی نقش ایل بختیاری و انجمن اصفهان در انقلاب مشروطه)»، مجموعه مقالات همایش ملی جامعه بختیاری و تحولات ایران، چاپ اول 1387.

«تربیت نامه میرزا تقی خان حکیم باشی»، پژوهش های ایران شناسی، جلد 19.

«قرائت خانه های اصفهان در عصر مشروطیت»، مجموعه مقالات همایش بین المللی اصفهان در پهنه تاریخ ایران و جهان اسلام، جلد دوم، چاپ اول 1385.

«اداره خانه به دوش (سیر مکان گزینی شهرداری اصفهان)، مجموعه مقالات همایش یک صدمین سالگرد بلدیه ها، چاپ اول 1388.

«گاه شمار تحولات عمران و مدیریت شهری اصفهان در دوره پهلوی اول»، مجموعه مقالات همایش یک صدمین سالگرد بلدیه ها، چاپ اول 1388.

«سیری در روزنامه ها و نشریات شهرداری اصفهان از آغاز تا کنون»، مجموعه مقالات همایش یک صدمین سالگرد بلدیه ها، چاپ اول، 1388.

«گفتمان های رایج در مقالات روزنامه های اصفهان پس از مشروطه»، نامه تاریخ پژوهان، سال 5، ش 17، بهار 1388.

«اصفهان از نگاه جغرافی نویسان مسلمان (سده سوم تا هشتم)، گنجینه اسناد، سال 19، دفتر چهارم، ش 76، زمستان 1388.

«شکل گیری عدلیه اصفهان و چالش های آن در عصر مشروطه»، با همکاری دکتر لقمان دهقان نیری، فصل نامه رهیافت تاریخی، سال دوم، ش 3، زمستان 1389.

«تحلیل و توصیف نظام مدیریت شهری اصفهان در صدر مشروطه»، تحقیقات تاریخ اجتماعی، سال 1، ش 1، بهار و تابستان 1390.

«فراز و فرود صنایع نساجی اصفهان»، مجموعه مقالات یک صد و بیست و هفتمین سال تاسیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران، 1390، تهران: اندیکا.

«تاریخچه بیمارستان های جدید شهراصفهان»، با همکاری دکتر مرتضی نورایی، مجله اطلاعات سلامت.

«نگاهی به عملکرد علمای عتبات در انقلاب مشروطیت»، مجموعه مقالات کنگره بین المللی بزرگداشت آخوند خراسانی، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، آذر 1390.

مقالات در همایش های ملی و بین المللی:

همایش بزرگداشت یک صدمین سالگرد مشروطیت ایران، ستاد نکوداشت مشروطیت و دانشگاه تهران، تهران، بهار 1384، پذیرش سه مقاله.

همایش تبیین آرا و بزرگداشت هشتادمین سالگرد نهضت آیت الله حاج آقا نورالله اصفهانی، سازمان رفاهی تفریحی شهرداری اصفهان، تابستان 1384، اصفهان، پذیرش یک مقاله.

همایش یک صدمین سالگرد مشروطیت، مجلس شورای اسلامی و موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، تهران، تابستان 1385، پذیریش یک مقاله.

همایش اصفهان مشروطه اصیل ایرانی، مرکز اصفهان شناسی و موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، اصفهان، مرداد 1386، پذیرش دو مقاله.

همایش بین المللی اصفهان در پهنه تاریخ ایران و جهان اسلام، دانشگاه اصفهان، آذرماه 1385، پذیرش یک مقاله.

همایش یک صدمین سالگرد تاسیس بلدیه ها، مرکز اصفهان شناسی، اصفهان، تابستان 1386، پذیرش سه مقاله.

همایش جامعه بختیاری و تحولات ایران از انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی، دانشگاه آزاد مسجد سلیمان، مسجد سلیمان، اسفند 1387، پذیرش یک مقاله.

کارگاه آموزشی تاریخ محلی، دانشکده ادبیات دانشگاه اصفهان، اصفهان، خرداد 1389، پذیرش یک مقاله.

همایش یک صد و بیست و هفتمین سالگرد تاسیس اتاق های بازرگانی، وزارت صنایع و معادن، دی 1389، تهران، پذیرش و ارائه یک مقاله.

همایش ایران و استعمار انگلیس، موسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی، تهران، اسفند 1389. پذیرش یک مقاله.

هفتمین همایش ملی خلیج همیشه فارس، جهاد دانشگاهی، قشم، اردیبهشت 1390، پذیرش یک مقاله.

کنگره بین المللی بزرگداشت آخوند ملا محمدکاظم خراسانی، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، آذر 1390. پذیرش و ارائه یک مقاله.

همایش ایران و جنگ جهانی دوم، سازمان اسناد و کتابخانه ملی، تهران، شهریور 1390. پذیرش یک مقاله.