بیژن جلالی شاعر بی ادعا و ادیب ایرانی در سی ام آبان ماه سال 1306 در تهران چشم به جهان گشود و در بیست و چهارم دی 1378 دیده از جهان فروبست.
پدرش ابراهیم تبار تفرشی داشت و مادرش اشرف الملوک از خاندان هدایت بود.
پدر و مادر بیژن پس از چندی از یکدیگر جدا شدند. بیژن همراه پدر، در ماموریت اداری اش، مدتی در شمشک و سه سال در تبریز زیست.
در دبیرستان، رشته طبیعی را دنبال کرد، از استادان او در این دوران می توان به مهدی مجتهدی، یدالله سحابی، رضا جودت، ذبیح الله صفا، محمود بهزاد، عبدالله شیبانی و محمدحسین مشایخ فریدنی اشاره کرد.
از سال 1325 تا 1331 چندی در رشته فیزیک دانشگاه تهران و مدتی در رشته علوم طبیعی دانشگاه های تولز و پاریس درس خواند ولی هیچ یک را به سرانجام نرساند.
علاقه او گشت و گذار در گلستان شعر و ادب بود.
پس از این بود که رشته زبان و ادبیات فرانسوی را در دانشگاه تهران برگزید و توانست لیسانس بگیرد. از استادان او در دوره لیسانس باید از دکتر پرویز ناتل خانلری، عیسی سپهبدی، موسی بروخیم، خانم شیبانی، خانم پاکروان و خانم اندریو نام برد.
آن گاه به تدریس زبان انگلیسی در دبیرستان ها روی آورد و چندی مسوول آزمایشگاه دبیرستان بود. مدتی به همکاری با موزه مردم شناسی وزارت فرهنگ پرداخت چون دوره مردم شناسی را در موزه مردم شناسی پاریس گذرانده بود.
پس از این به کار در شرکت فرانسوی آنتروپوز سرگرم شد. با بورس این شرکت به پاریس رفت و دوره اقتصاد نفت را گذراند. جلالی پس از این دوره به خدمت در شرکت نفت و شرکت پتروشمی پرداخت و به سال 1359 بازنشسته شد.
صادق هدایت، دایی بیژن بود و او از هدایت تاثیر بسیار پذیرفت. از 1340 به نشر افکار و آثارش پرداخت.
شعرهایش همه سپید بود و به دلیل سادگی و زلالی با استقبال اهل ادب رو به رو شد:
جهان با من به زبان فارسی سخن می گوید
از این رو من به فارسی می نویسم
و عجیب است که جهان
همه زبان ها را می داند
و به زبان همه شاعران سخن می گوید
جلالی در زندگی شخصی خود شاعری بس فروتن بدون هیچ عرض اندامی به شمار می رفت، اشعار او نیز بازتاب زندگی او است که در آن ها هیچ واژه ناآشنا و کلمه قلمبه و سلمبه ای یافت نمی شود.
بنیاد جلالی هر ساله جایزه ای را به نام و یاد بیژن جلالی به پژوهشگران ادبی تقدیم می کند. بهاء الدین خرمشاهی، سیمین بهبهانی، فرخ امیریار، صفدر تقی زاده، دکتر احمد جلیلی، کامران فانی و دکتر جواد مجابی هیات داوران این جایزه ادبی هستند.
از آثار او است:
روزها.
دل ما و جهان.
رنگ آب ها.
درباره شعر.
آب و آفتاب، 1363، تهران: رز، 229 ص.
بازی نور، منتخب اشعار بیژن جلالی، انتخاب شاپور بنیاد، 1369، شیراز: نوید، 216 ص.
دیدارها، اشعار 1375 تا 1378، به کوشش برادرش مهرداد جلالی، تهران: مروارید، 1380، 302 ص.
روزانه ها، 1373، تهران: بیژن جلالی، 291 ص / چاپ دوم 1374.
شعر سکوت: گزیده شعرهای منتشر نشده سال های 1345 تا 1350، تدوین کامیار عابدی، 1381، تهران: مروارید، 378 ص.
نقش جهان: گزیده شعرهای 1372 تا 1375، 1381، تهران: مروارید، 577 ص.
یکی از اشعار بیژن جلالی را با هم می خوانیم:
1)
مرگ می آید
با دستی چشم های ما را
می پوشاند
و با دستی میوه خورشید را
می چیند.
2)
بر مرگ خود
گریستن
شگفت می آورد
ولی کیست
که دیروز را
به یاد نیاورده باشد
و از نبودن خود
اندوهگین نمانده
باشد.
3)
در آیینه مرگ
یک بار دیگر خود را بنگریم
پیش از آن که مرگ
ما را دریابد
و با تصویر خود در آینه
یکی شویم.
فهرست منابع
نگاه نو، ش 55، بهمن 1381، ص 63.
ادبیات معاصر ایران، سیدحسن امین، تهران: دایره المعارف ایرانشناسی، چاپ اول 1384، ص 381 تا 382.
بزرگداشت سومین سال درگذشت بیژن جلالی در رستوران سورن تهران.
کتاب ماه ادبیات و فلسفه، ش27، ص60.
