دیدار با استاد دکتر بدیع الله دبیری نژاد

بدیع اله دبیری نژاد نویسنده، ادیب، زبان شناس، پژوهشگر، منتقد، مدرس و مترجم ایرانی به سال 1314 در بندر ترکمن چشم به جهان گشود.

تحصیلات ابتدایی را در بندرترکمن و بندر گز انجام داد. آن گاه به گرگان رفت و پس از دریافت دیپلم به تدریس پرداخت.

به سال 1339 به تهران کوچید و به سال 1342 لیسانس خود را با رتبه اول از دانشسرای عالی در تهران گرفت. پس از این با بورس دولتی برای ادامه تحصیل به فرانسه رفت. در دانشگاه سوربن رشته زبان شناسی را پی گرفت تا این که به سال 1344 کارشناسی ارشد زبان شناسی را دریافت کرد و به سال 1347 موفق به دریافت درجه دکترا شد.

از سال 1348 به تدریس در گروه ادبیات دانشگاه اصفهان روی آورد، به سال 1349 سرپرست نشریه دانشکده ادبیات اصفهان بود. او به سال 1357 به مرتبه دانشیاری و به سال 1374 به درجه استادی رسید. دکتر دبیرینژاد به سال 1378 بازنشسته شد.

مقالات او در نشریاتی چون فروهر، یغما، وحید، مجله دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه مشهد، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، راهنمای کتاب، هوخت، کیهان اندیشه و ادبستان به چاپ رسیده است.

از آثار او است:

فرخی و قصیده داغگاه، اصفهان: مشعل، 1348، 289ص.

کارنامه ساسانیان، اصفهان: ثقفی، 1349.

سبک نثر آثار تاریخی دوره مغول در ایران، اصفهان: مشعل، 1374.

ترجمه شرح کامل مقدمه ترجمان البلاغه.

تاریخچه خطوط اسلامی.

مقایسه واژه های ترکی و جغتایی مغولی در تاریخ جهانگشای جوینی و مثنوی معنوی.

علم حدیث و بازتاب احادیث در ادب فارسی.

مقاله در مجموعه مقالات خط خوش فارسی در کنار مقالات ایرج افشار، علی اکبر جعفری، عباس زمانی، یحیی ذکاء، محسن صبا، حبیب یغمایی، پرویز اذکایی، علی راهجیری، حسن نراقی، بیژن سمندر، محمدحسن سمسار، احمد گلچین معانی، جلیل ضیاء پور، علیقلی اعتمادمقدم، عیسی بهنام، میرعماد حسنی، کرامت رعناحسینی، خسرو زعیمی، منوچهر قدسی، مایل هروی، محمد عبدالله جغتایی، محمد نقشی تبریزی و محمدجعفر جوان، به کوشش حسن نراقی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات، 1387.

مقاله در کنفرانس بزرگداشت باربد، تاجیکستان، 1369.

مقاله در همایش کنگره روابط فرهنگی هند با جهان، هندوستان، 1364.

«نخستین رویاروییهای اعراب با ایرانیان»، ص 165 تا 172، کیهان اندیشه، فروردین و اردیبهشت 1373، ش 53.

«احوال خطوط اسلامی در آغاز قرن چهارم هجری و ظهور ابن مقله»، ص 84 تا 100، نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، دوره اول، 1348، ش 5.

«خوشنویسی در قرن پنجم هجری و ظهور ابن بواب»، ص 255 تا 264، نشریه دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه مشهد، پاییز و زمستان 1354، ش 16 و 17.

«یاقوت مستعصمی و هنر خوشنویسی»، ص 212 تا 222، نشریه دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه مشهد، تابستان 1355، ش 19.

«حقوق اداری صدر اسلام»، ص 63 تا 74، نشریه دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه مشهد، بهار 1353، ش 10.

«گوشه هایی از فرهنگ و هنر عصر صفوی»، ص 191 تا 211، نشریه دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه مشهد، بهار و تابستان 1357، ش 26 و 27.

«بررسی یک نکته از دستور زبان فارسی»، ص 88 تا 91، یغما، اردیبهشت 1353، ش 308.

«آیت الله محمد سنگلجی»، ص 908 تا 909، وحید، بهمن 1353، ش 134.

«علم الحدیث و نقش مشاهیر علما ایرانی در تدوین احادیث معتبر»، ص 877 تا 884، وحید، آذر 1354، ش 186.

«نفوذ و تاثیر زبان و فرهنگ فارسی در زبانهای دیگر»، ص 567 تا 575، وحید، مهر 1353، ش 130.

«نفوذ و تاثیر زبان و فرهنگ فارسی در جهان»، ص 26 تا 29، هنر و مردم، دی 1350، ش 111.

«جندی شاپور (در جلسات مناظره دانشمندان در جندی شاپور خسرو انوشیروان شخصا شرکت می جست)»، ص 7 تا 9، هنر و مردم، شهریور و مهر 1351، ش 119 و 120.

«سیر خوشنویسی در قرن پنجم هجری و ظهور ابن بواب»، ص 53 تا 57، هنر و مردم، آبان 1351، ش 121.

«سیر فرهنگ در عهد سلجوقیان (چگونه تمدن هنر و فرهنگ ایران به یونان روم شرقی و شمال آفریقا انتشار یافت. به دوران سلجوقیان گاه شماری مخصوص ایرانی به کار گرفته شد و زبان فارسی زبان رسمی دولت گردید)»، ص 69 تا 76، هنر و مردم، بهمن و اسفند 1351، ش 124 و 125.

«دین در دوره ساسانی»، ص 37 تا 42، هنر و مردم، شهریور 1352، ش 131.

«تذکره خوشنویسان مولانا غلام محمد هفت قلمی دهلوی»، ص 37 تا 38، هنر و مردم، آذر 1356، ش 182.

«کتب پهلوی در سه قرن اول هجری»، ص 77 تا 82، هنر و مردم، دی 1356، ش 183.

«سلاجقه و گسترش ادب فارسی»، ص 659 تا 667، وحید، شهریور 1351، ش 105.

«فرهنگ و تمدن ایران در عصر ساسانیان»، ص 863 تا 873، وحید، آبان 1351، ش 107.

«تاریخچه خط ایرانی طی دو هزار و پانصد سال شاهنشاهی ایران»، ص 388 تا 398، وحید، خرداد 1350، ش 90.

«پادشاهان شاعر»، ص 592 تا 601، وحید، تیر 1350، ش 91.

«ساسانیان و دین زردشت»، ص 1587 تا 1599، وحید، بهمن 1350، ش 98.

«زین قند پارسی که به بنگاله می رود (پیرامون نفوذ و تاثیر شعر حافظ بر ادبیات و فرهنگ شبه قاره هند)»، ص 26 تا 29، ادبستان فرهنگ و هنر، شهریور 1371، ش 33.

«پیرامون حدوث رسم خط و تاریخ فن خوشنویسی (درباره تذکره خوشنویسان غلام محمد هفت قلمی)»، ص 53 تا 53، ادبستان فرهنگ و هنر، آبان 1371، ش 35.

«سلاجقه و گسترش ادب فارسی»، ص 57 تا 60، چشم انداز ارتباطات فرهنگی، تیر و مرداد 1384، ش 17.

«خواجه نصیرالدین توسی دانشمند بزرگ ایرانی، ص 1487 تا 1499، وحید، دی 1350، ش 97.

«دانشمند بزرگ قرن هفتم: خواجه نصیرالدین طوسی»، ص 19 تا 24، هلال، دی 1350، ش 119.

«تاثیر موسیقی و سرودهای ایرانی در سرودها و اشعار عربی»، ص 319 تا 322، هنر، تابستان و پاییز 1374، ش 29.

فهرست منابع

گنجینه های علمی دانشگاه اصفهان، دکتر محمدحسین علامت ساز، اصفهان: دانشگاه اصفهان، چاپ اول زمستان 1382، ص 309 تا 313.

کتاب شناسی ملی ایران.

فهرست مقالات فارسی از ایرج افشار.

اعلام اصفهان، سیدمصلح الدین مهدوی، با اضافات غلام رضا نصراللهی، چاپ اول 1387، ج 2، ص 170 تا 171.

شرح حال تخصصی استادان و دانشیاران کشور، ج 3.