قبرستان غیرانتفاعی یک کار کمدی است ولی اندازه نگاه می دارد. بازی ها غلوآمیز نیست، چیزی که در فیلم کمدی دشوار است و باعث می شود تماشاگران کم تر بخندند ولی در عوض کاری تامل برانگیز را ارائه می دهد. کاری که پس از دیدن آن از حال طماعان روزگار در اندیشه فرو می رویم.
فرج فرزند انتظام بزرگ عروسی می کند. چند ساعت بعد انتظام می میرد. برادر انتظام همه چیز را می خواهد در دست بگیرد و برای برادر مرحومش نیز احترام قائل نیست. یکی از خویشاوندان از طرح قبرستان غیر انتفاعی می گوید. او ایده را می دزدد و زمین برادرش را برای این کار برمی گزیند. در این راه می خواهد توجه فرج را هم جلب کند، فرج که تحصیل کرده فرانسه است زیر بار نمی رود ولی همسر او تازه عروس خاندان انتظام که بنابر قباله خود، مالک بخشی از این زمین است با عمو انتظام شریک می شود. کارشان بالا می گیرد ولی شهرداری مانع می شود.
عمو انتظام هوا برش می دارد و از این تازه عروس رمیده از داماد خواستگاری می کند، اما او دلش جای دیگری است و با کاپیتانی که خلبانی به او یاد می دهد به سمت ترکیه می گریزد. فرج می خواهد بازگردد ولی همسرش به او را نمی دهد و عمو انتظام نیز بر اثر سکته قلبی می میرد. فرج به سراغ تهمینه عشق پیشین خود می رود، خانمی که پدرش نگذاشته بود با او عروسی کند.
در این میان شخصیت دایی نصیر هم هست که با یقه آخوندی بسته و کلمات عربی مختلفی که مدام بلغور می کند به نظر می رسد کارمند قوه قضاییه باشد. ولی او هم زیاد علیه السلام نیست چنان که با رفتن همسرش به خارج از کشور بدش نمی آید با همسر عمو انتظام عروسی کند.
ادبیات فیلم نامه بسیار قوی است، چند دیالوگ ماندگار را در این جا با هم می خوانیم:
چه عرض کنم از طولش.
قبلا دیگران مردند، ما خوردیم، حالا ما می خوریم که دیگران نخورند.
سوار بلبل می شی می ری قناری (با اتوبوس ولوو به جزایر قناری می روی).
اون چیزهایی که تو بالا کشیدی با قهوه پایین نمی ره.
امشب می پره، ما هم بال و پری می تکونیم (امشب پرواز داره...).
تو نرفته بودی که برگردی، از اول هم نبودی.
ریشتو خدا بکنه، من ریشه تو می کنم نادایی.
سلسله البوق گرفته.
تو لول بودی یا لولوی سر خرمن لولی ها؟
عمو انتظام همه چیزها را اشتباه ادا می کند به ویژه واژه های فرنگی را به کلی غلط اندر غلط می گوید و بعد ادعا می کند: اون جور هم می گن. از همین اشتباه های او نیز برای سجع و تجانس استفاده می شود مثلا چون قبر را قرب ادا می کند این جمله درست می شود: غربتی ها غرب نمی خوان، که غربت و غرب با یکدیگر همخوانی دارند.
قبرستان غیر انتفاعی
نویسنده و کارگردان: محسن دامادی
برنامه ریز و دستیار اول کارگردان: فاطمه زیوری
بازیگران:
محمد مطیع در دو نقش انتظام بزرگ و برادرش عموانتظام
علیرضا خمسه در نقش دایی نصیر
حامد بهداد در نقش خلبان
ستاره اسکندری در دو نقش همسر عموانتظام و همسر فرج
دانیال عبادی در نقش فرج
بهنوش بختیاری در نقش همسر دایی نصیر
مژگان بیات
مدیر تولید: محمدصادق آذین
مدیر فیلمبرداری: محمدرضا سکوت
موسیقی: میلاد موحدی
طراح صحنه و لباس: آیدین ظریف
طراح چهره پردازی: ایمان امیدواری
صدابردار: مهران ملکوتی
صداگذار: پرویز آبنار
عکس: حافظ احمدی
