دیدار با استاد دکتر مهدی دهباشی

مهدی دهباشی نویسنده، محقق، مصحح، مترجم، فیلسوف، مولف، پژوهشگر و مدرس ایرانی به سال 1321 در اصفهان چشم به جهان گشود.

به سال 1336 لیسانس را در رشته زبان و ادبیات عرب و به سال 1339 کارشناسی ارشد معقول و منقول را از دانشگاه تهران گرفت. هم چنین به سال 1340 توانست کارشناسی ارشد روان شناسی را از دانشگاه تهران دریافت کند.

آن گاه دوره های تربیت معلم و دوره قضایی را به پایان رساند. او به سال 1355 به عضویت علمی دانشگاه اصفهان درآمد. به سال 1357 به امریکا مهاجرت کرد و به سال 1359 دکترای خود را در رشته فلسفه از دانشگاه فوردهام نیویورک دریافت کرد.

یک سال به تدریس فلسفه ملاصدرا در دانشگاه نیویورک پرداخت و آن گاه به آغوش میهن بازگشت و مدیریت دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان را عهده دار شد. وی به سال 1370 به مرتبه استادی رسید.

استاد دهباشی علوم اسلامی را تا سطح خارج فقه و اصول از محضر آیت الله طبیب زاده (پدربزرگ خود)، مرحوم آیت الله ادیب، آیت الله العظمی میرسیدعلی بهبهانی رامهرمزی، آیت الله العظمی میلانی، محمدعلی حکیم و سیدمحمدکاظم عصار فرا گرفت.

او هم اکنون به تدریس فلسفه اسلامی و فلسفه غرب، منطق قدیم و جدید در دانشگاه اصفهان و راهنمایی پایان نامه های دانشجویی سرگرم است و در هیات تحریریه نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، مجله انقلاب اسلامی و نامه فلسفه عضویت دارد.

از آثار او است:

راهنمای عربی، اصفهان: مشعل، 1346، دو جلد.

فلسفه علم، اصفهان: پیمان، 1364.

ترجمه اسفار اربعه صدرالمتالهین به زبان انگلیسی.

فرهنگ اصطلاحات فلسفی و عرفانی.

ترجمه کتاب مابعدالطبیعه ملاصدرا نوشته فضل الرحمان استاد پاکستانی الاصل فلسفه اسلامی در دانشگاه واشنگتن آمریکا، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.

ترجمه نظریه شناخت، رودریک چیسلم، 1378، تهران: حکمت، 344ص.

تصحیح مرآة الازمان، محمد بن محمدزمان کاشانی، 1381، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، م + 122ص، وزیری.

تصحیح و شرح رباعیات فلسفی و عرفانی موسوم به شرح الرباعیات، علامه جلال الدین دوانی، 1369، تهران: مسعود، 179ص.

تصحیح شرح رباعیات فلسفی و عرفانی علامه دوانی، 1387، تهران: هرمس.

ترجمه و شرح الهیات (خداشناسی)، با همکاری منصور رستمی، 1387، تهران: رسالت یعقوبی.

سیر و تطور تصوف و عرفان در اسلام، تهران: سمت، 1382، با همکاری دکتر میرباقری فرد.

تاریخ تصوف (1)، با همکاری دکتر سیدعلی اصغر میر باقری فرد، 1385 / 1386 / 1389، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت)، وزیری.

پژوهشی تطبیقی در هستی شناسی و شناخت شناسی ملاصدرا و وایتهد فیلسوفان، 1386، تهران: علم.

بررسی تطبیقی مضمون بازگشت به اصل در ادبیات عرفانی جهان، با همکاری زهره کسائیان، هلن اولیائی نیا، مژگان مهدوی زاده، آزاد ماتیان و محمدحسن ادریسی، 1387، اصفهان: دانشگاه اصفهان.

آشنایی با فلسفه پزشکی، با همکاری سیدمهدی موحدابطحی، 1389، اصفهان: سید مهدی موحد ابطحی.

ترجمه مقدمه ای بر فلسفه اجتماعی، رابرت برک.

روش تحقیق بر اساس جهان بینی توحیدی، 1365.

مکتب فلسفی شیراز و مکتب فلسفی حوزه اصفهان.

تصحیح و شرح رساله القضاء و القدر ملاصدرا، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.

ترجمه رساله القضاء و القدر ملاصدرا، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.

تصحیح و شرح رساله خلق الاعمال ملاصدرا، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.

و شماری از مقالات:

«تشکیک در نظریه مطابقت در صدق و کذب قضایا از دیدگاه فلاسفه اسلامی»، ص 34 تا 39، معرفت، بهار 1373، ش 8.

«کیفیت شناخت ما از دیگران»، ص 7 تا 9، کیهان فرهنگی، اسفند 1366، ش 48.

«شبکه سیستمی هستی شناسی ملاصدرا و امکان بازتاب آن در فیزیک جدید»، ص 46 تا 66، نامه فلسفه، پاییز 1378، ش 7.

«تشکیک در مراتب کلام الهی و نفی مشاجرات متکلمان اسلامی»، ص 101 تا 112، کیهان اندیشه، بهمن و اسفند 1368، ش 28.

«عنقا در اندیشه حافظ»، ص 157 تا 164، کیهان اندیشه، خرداد و تیر 1369، ش 30.

«گفت و گویی در فلسفه»، میز گرد با حضور دکتردهباشی، غلامحسین ابراهیمی دینانی، صائنی و یثربی، ص 3 تا 21، کیهان اندیشه، آذر و دی 1371، ش 45.

«حکمت متعالیه»، میز گرد با حضور دکترمهدی دهباشی، محمداسماعیل صائنی، غلامرضا اعوانی و غلامحسین ابراهیمی دینانی، ص 3 تا 26، کیهان اندیشه، خرداد و تیر 1372، ش 48

«دوره فترت در تاریخ فلسفه اسلامی»، با حضور سیدمصطفی محقق داماد، غلامرضا اعوانی، غلامحسین ابراهیمی دینانی، عباس زریاب (خویی)، سیدفتح الله مجتبایی، ص 3 تا 20، کیهان اندیشه، فروردین و اردیبهشت 1373، ش 53.

«نقد نتایج فلسفی تئوری کوانتوم»، ص 72 تا 80، کیهان اندیشه، امرداد و شهریور 1373، ش 55.

«جلوه ای از مراتب شهودی انسان کامل»، ص 74 تا 82، کیهان اندیشه، امرداد و شهریور 1374، ش 61.

«دوگانگی و اتحاد اضداد از نظر وایتهد و بررسی نقد علامه جعفری (ره) بر آن»، ص 83 تا 96، علامه، دوره اول، زمستان 1380، ش 2.

«تحلیل و ارزیابی نقد هگل بر کانت»، ص 6 تا 16، حکمت و فلسفه، بهار 1384، ش 1.

«توصیف منطقی وایتهد از انواع موجودات در قلمرو هستی»، ص 1 تا 34، نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، دوره دوم، 1361، ش 1.

«علیت در مقام اثبات و ثبوت از دیدگاه غزالی و مقایسه آن با نظریه هیوم»، ص 9 تا 34، نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، دوره دوم، 1370، ش 2.

«تحلیلی از وجوه معرفت حق و حقیقت بر اساس شرح التعرف اسماعیل بن محمد مستملی بخاری»، ص 40 تا 52، نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، بهار 1376، ش 9.

«تحلیلی از مبانی نظریه تقابل در هستی در مثنوی مولانا»، ص 11 تا 36، نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، بهار و تابستان 1378، ش 16 و 17.

«زمان موهوم از حکیم متاله، آخوند ملا اسماعیل خواجویی»، ص 37 تا 50، نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، بهار و تابستان 1379، ش 20 و 21.

«تحلیلی بر نظریه انقلاب در علم با تاکید بر نظریه برنارد کوهن»، با همکاری ثریا معمار، ص 1 تا 20، نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، زمستان 1383، ش 39.

«فلسفه تطبیقی 2 بازتابی از فلسفه اصالت وجود اسلامی»، ص 25 تا 46، نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، دوره دوم، 1371، ش 4 و 5.

«بررسی تطبیقی مضمون بازگشت به اصل در ادبیات عرفانی جهان»، ص 87 تا 122، نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، پاییز و زمستان 1384، ش 42 و 43، با همکاری زهره کساییان، آزاد ماتیان، مژگان مهدوی زاده و هلن اولیایی نیا.

«تحلیلی از اندیشه های فلسفی و کلامی جلال الدین محقق دوانی»، ص 40 تا 51، خردنامه صدرا، بهار 1375، ش 3.

«شبکه سیستمی هستی شناسی ملاصدرا و بازتاب آن در فیزیک جدید»، ص 27 تا 37، خردنامه صدرا، زمستان 1379، ش 22.

«استمرار فیض و تناکح اسماء از نظر ابن عربی و قونوی»، ص 175 تا 198، نشریه دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه مشهد، پاییز و زمستان 1377، ش 41 و 42.

«نقد و بررسی نتایج فلسفی تئوری کوانتوم»، ص 40 تا 56، نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی تبریز، پاییز و زمستان 1372، ش 148 و 149.

«تحلیل پارادوکس تقابل وحدت ذات با جهان هستی از منظر امام علی (ع)»، ص 95 تا 114، اندیشه دینی، پاییز و زمستان 1379، ش 5 و 6.

«فلسفه اسما و صفات حق و تمایز آن ها از یکدیگر»، ص 1 تا 18، اندیشه دینی، زمستان 1384، ش 17.

«گفت و گویی در باب حکمت اشراق»، میزگرد با حضور غلامحسین ابراهیمی دینانی، دهباشی، دکتر مهدی محقق و سید مصطفی محقق داماد، ص 3 تا 12، کیهان اندیشه، فروردین و اردیبهشت 1372، ش 47.

«نگاهی به مکتب فلسفی اصفهان و بنیان گزاران آن»، ص 15 تا 22، فرهنگ اصفهان، پاییز 1374، ش 1.

«زمان و عدم در اندیشه های کلامی شیخ مفید»، ص 3 تا 6، مجموعه مقالات کنگره شیخ مفید، ش 27.

«نقش زمان یا بی زمانی در خلقت جهان»، ص 7 تا 12، مجموعه مقالات کنگره شیخ مفید، ش 27.

«نقش و مفهوم عدم در آفرینش»، ص 12 تا 16، مجموعه مقالات کنگره شیخ مفید، ش 27.

«معدوم و علم خدا به آن»، ص 17 تا 21، مجموعه مقالات کنگره شیخ مفید، ش 27.

«بررسی تطبیقی دیدگاه مولانا و پنج شاعر عارف جهان»، ص 76 تا 90، کتاب ماه ادبیات، آبان 1386، ش 7. با همکاری زهره کسائیان، هلن اولیائی نیا، آزاد ماتیان و مژگان مهدوی زاده.

«فلسفه جغرافیای رمزی در فرهنگ اسلامی»، ص 4 تا 6، رشد آموزش جغرافیا، پاییز 1366، ش 11.

«رابطه پدیدارشناسی و منطق هگل»، ص 129 تا 158، نامه حکمت، بهار و تابستان 1387، ش 11، با همکاری محمد مشکات.

«علم خدا به جهان هستی از نگاه فیلسوف طوس»، ص 255 تا 282، فرهنگ، بهار و تابستان 1386، ش 61 و 62.

«بدایع حکمی معلم ثالث»، مجموعه مقالات کنگره بین المللی صفویه و اصفهان، اصفهان: دنشگاه اصفهان، 1380.

«جهانگیرخان قشقایی»، دانشنامه تخت فولاد، ج 1، ص 453 تا 457.

فهرست منابع

گنجینه های علمی دانشگاه اصفهان، دکتر محمدحسین علامت ساز، اصفهان: دانشگاه اصفهان، چاپ اول زمستان 1382، ص 77 تا 88.

کتاب شناسی ملی ایران.

برنامه تلویزیونی سیمای فرزانگان.

برنامه تلویزیونی دیدار با فرزانگان.

فهرست مقالات فارسی از ایرج افشار.