جای های دیدنی بندرعباس

شهر بندرعباس مرکز استان هرمزگان و یکی از مهم ترین بندرهای جنوب ایران است.

پیش تر در این جا بندر گمبرون برپا بود ولی به فرمان شاه عباس کبیر، بندر گمبرون ویران و در نزدیکی آن شهر جدیدی برپا شد. این شهر  را به یاد شاه عباس بندر عباسی و بندر عباس می خوانند.

پس با این مقدمه، نباید سراغ آثار تاریخی پیش از صفویه را در بندرعباس گرفت ولی در اطراف شهر، آثار دوره های گذشته برجای مانده است چراکه استان هرمزگان از پانصد هزار سال پیش یعنی دوره کهن سنگی (پالئولتیک) گذرگاه گروه های انسانی بود که پس از فشار جمعیت، کمبود غذا و روی آوردن به همنوع خواری از راه آفریقا به سمت جنوب شرق آسیا یعنی هند و ایران مهاجرت کردند. ازجمله میناب، از نظر محیط و جغرافیا توان تامین نیازمندی های گروه های انسانی را برای گردآوری خوراک و شکار داشته است.

با این وصف، در تنگه هرمز کم تر از تمام تنگه های دنیا کاوش های باستانی صورت پذیرفته است.

نقش بندرعباس در دوره اشکانیان فراوان است چنان که دژی پهناور دست کم با ده هکتار را در اطراف بندرعباس یافته اند.

هرمزگان در در دوره اسلامی نقش بسیاری در تجارت ایران داشت. بازرگانی دریایی از یک سو با اروپا و از سوی دیگر با کشورهای عربی خلیج فارس و جنوب شرق آسیا و چین از این جا صورت می پذیرفت.

از دوره سلجوقیان تا صفویه، هرمز کهنه نقش زیادی در بازرگانی داشت.

هرمز کهنه بخشی از میناب امروزی بود که با حمله سپاهیان مغول، رونق و شکوفایی خود را از دست داد و هرمز جدید یا جزیره هرمز فعلی جایگزین آن شد.

از جاهای دیدنی شهر بندر عباس می توان به این ها اشاره داشت:

معبد هندوها: شاخص ترین اثر باستانی بندر عباس که درباره آن مقاله جداگانه ای داریم:

آب گرم و منطقه حفاظت شده گنو که در بیرون شهر قرار گرفته است. در بندرعباس تنها در ارتفاعات گنو برف می آید.

موزه آب در اداره آب و فاضلاب استان هرمزگان قرار دارد.

عمارت کلاه فرنگی: این ساختمان به دست هلندی ها به سال 1110 هجری قمری برپا شد. قلعه ای با شانزده برج و سه دروازه بوده که به عنوان اداره گمرک از آن استفاده می شده است.

حمام و مسجد گله داری: پشت هتل امین قرار گرفته است.

این حمام کوچک و یک قلو، از پنج گنبد بزرگ و کوچک ساخته شده و به حمام شاه عباس نیز معروف است، حمامی که در زمان شاه عباس بنا شده بوده در همین محل قرار داشته که ویران شده است. حمام و مسجدگله داری ازجمله قدیمی ترین بناهای بندر عباس و از آثار تاریخی شهر به شمار می روند که با فاصله اندکی از یکدیگر در محله اوزی ها قرار دارند.

قدمت این دو بنا به سال 1296 یعنی دوره قاجاریه می رسد و چون به سال 1330 به همت حاج احمد گله داری مرمت شده است به نام او خوانده می شود.

چند مجسمه انسان نما نیز در سال 1379 برای حمام ساخته اند. به دلیل رطوبت بالای منطقه، مصالح حمام را سنگ های دریایی و اسفنجی، گچ دستکوب و ساروج محلی تشکیل می دهد. فضای حمام، هشتی رختکن، میان در، گرم خانه، خزینه، آتشدان و خاص نشین حمام خصوصی را در بر می گیرد.

مسجدها:

مسجد ناصری یا مسجد بندر عباس: به سال 1304 هجری قمری ساخته و به سال 1386 بازسازی شده است.

مسجد صحراباغی: به سال 1310 هجری قمری در محله اوزیها به دست حاج عبدالغفار صحراباغی بنا شده است. در سال های 1357 تا 1359 شمسی این مسجد را با بتون مرمت کردند!

مسجد صاحب الزمان عجل الله تعالی فرجه الشریف در محله پشت شهر. سقاخانه عجیبی نیز پشت مسجد قرار دارد. حسینیه مردانه شهر همین جا قرار دارد که بالای سردرش نوشته اند: 948 قمری.

مسجد جامع دلگشا: در خیابان مسجد جامع بندرعباس در بلوار طالقانی قرار دارد و به سال 1175 هجری قمری بنا شده است.

شبستان، دو بخش قدیمی و الحاقی دارد. بخش قدیمی شبستان دارای ستون های متعدد با سر ستون های گچبری شبیه گله داری و مسجد دژگان است.

مسجد اصغریه که بنیاد آن به سال 1338 قمری باز می گردد ولی ساختمان آن تازه است.

مسجد کوفه در نحله لاری ها که به سال 1270 شمسی پایه گذاری شده و تاکنون تغییرات زیادی در آن با مصالح جدید داده اند.

منبرها:

بندرعباسیها به تکیه و حسینیه، منبر می گویند.

منبر کهنه در سه راه سید قطب که متروک شده است.

منبر برخورداری که به دست برخوردار برخورداری به سال 1260 پایه گذاری شد ولی در جریان ایجاد خیابان برق آن را ویران کردند.

زیارتگاه ها:

در بندرعباس به امام زاده، زیارت می گویند. زیارت گاه های بندرعباس از این قرار است:

امام زاده سید مظفر بندر عباس: این آرامگاه از زیارتگاه های استان به شمار می رود و در بلوار امام خمینی قرار دارد. همه گنبد، مناره ها و دیوارها کاشی پوش است.

امام زاده شاه محمدتقی از نوادگان حضرت امام موسی کاظم علیه السلام: معتبرترین امامزاده بندرعباس است که گویا آیت الله العظمی مرعشی نیز آن را تایید کرده بودند. در کنار این امام زاده، مسجد امام را با گنبدی برگرفته از طرح گنبد مسجد شیخ لطف الله اصفهان ساخته اند.

زیارتگاه خواجه خضر که اکنون در باغ هتل گامرون قرار گرفته است و به عنوان مسجد از آن بهره می برند.

امامزاده سید کامل.

برکه ها

تا سال 1330 آب آشامیدنی مردم بندرعباس از برکه ها تامین می شد. برکه ها را از سنگ و ساروج می ساختند و آب شیرین را در آن می انباشتند.

مجموعه برکه های باران: این مجموعه دربرگیرنده شش برکه یا آب انبار مربوط به دوران صفویه است و در گذشته از منابع ذخیره آب شیرین در بندر عباس بوده و هر برکه چهار دهانه اصلی برای برداشت آب دارد. این برکه ها در فضای مشجر وسیعی در محله استمبیک در خیابان بیست و دوم بهمن در پشت موزه خلیج فارس قرار دارد.

آب انبار برکه گرد نزدیک مسجد اصغریه که فعلا متروک است.

نهرهای شهر که به آن خور می گویند.

گاروم زنگی و انجیر وحشی از درختانی است که در بندرعباس عمل می آید. انجیر وحشی را مردم مقدس می دانند و به این جهت به درخت انجیر معابد شهرت یافته است. یکی از این درختان انجیر معابد که شفا می دهد در بلوار شهید حقانی قرار دارد که روی آن نوشته اند: درخت لور امام حسین علیه السلام.

پل لاتیدان، در مسیر کاروان لار به بندرعباس در جهت گسترش امور بازرگانی احداث شد. امروزه این پل در پنجاه کیلومتری غرب بندرعباس قرار دارد و ظاهرا از دوره صفوی است.

محله باستانی سورو: در غرب بندرعباس قرار دارد و از دوران ساسانیان است.

صید و صیادی: به شیوه های گوناگون انجام می گیرد و مشاغل دیگری را چون قایق سازی، لنج سازی، تور بافی، گر گور بافی به دنبال دارد.

صید با تورهای مختلفی چون تور پازوکی، تور شنا، تور گاریزی، تور حیال، قلاب های مختلف و صید با مشتا که خود سیستم پیچیده ای است، انجام می شود و صید میگو و از همه مهم تر صید مروارید که خاستگاه آن بندر لنگه در غرب بندرعباس و کیش بوده است از شغل های مهم استان هرمزگان به شمار می رود.

پارک جنگلی نخل ناخدا.

خانه جهانگردی و فروشگاه صنایع دستی.

خانه احمدی از دوره قاجاریه.

فهرست منابع

تحقیقات زادهوش در بندرعباس، نوروز 1390.

از بندر جرون تا بندر عباس، احمد سایبانی، تهران: همسایه، 1386.

بندرعباس و خلیج فارس.

سفرنامه سدیدالسلطنه کبابی، به تصحیح دکتر احمد اقتداری.

روزنامه صبح ساحل، قدیمی ترین روزنامه بندرعباس.