قلعه پرتغالیها در قشم

قلعه پرتغالی ها به سال 1507 میلادی به فرمان آلفونسو آلبوکرک دریانورد پرتغالی در ضلع شمالی جزیره قشم و در ساحل دریای خلیج فارس برپا شد.

آلبوکرک (1453 تا 1515م) جزایر دهانه خلیج فارس را تصرف کرد و بر راه بازرگانی دریایی میان هند و اروپا چیرگی یافت. تسلط پرتغالیها بر این آبراه دریایی صد و ده سال به درازا کشید. در این مدت آن ها به ساختن دژها و استحکاماتی پرداختند تا موقعیت خود را همچنان پاس بدارند. ازجمله دژهای پرتغالی ها می توان به قلعه هرمز، کنگ، عمان، راس الخیمه و لارک اشاره کرد.

برای ارتباط با قلعه هرمز و رساندن تدارکات و خدمات به این قلعه، قلعه تدارکاتی مورد بحث ما در قشم برپا شد.

قلعه قشم مساحتی بیش از دو هزار متر مربع دارد. مصالح آن سنگ های آهکی و گچی با ملاط ساروج محلی است و چندین بار مورد مرمت قرار گرفته و استحکام بخشی شده است.

این دژ، راست گوشه است. چهاربرج در چهارگوشه و بازوهایی بلند دارد که توپ و منجنیق ها روی پهنای آن قرار می گرفته اند. قلعه قشم، انبار بزرگی برای مهمات و سلاح داشته و در موقع ضرورت به دیگر دژها کمک می رسانده است.

به سال 1623 میلادی قلعه پرتقالیها در قشم به دست صفویان افتاد و بار دیگر قشم به نقشه ایران پیوست.

این قلعه را احسان یغمایی باستان شناس ایرانی به سال 1378 از زیر خاک و شن بیرون کشید و تا بهار 1379 به کاوش در این قلعه پرداخت.

در آبان 1387 در پی حفاری های شرکت برق در محدوده پانصد متری قلعه پرتغالی ها، تونل قدیمی متصل به این قلعه در شهر قشم، کشف شد.

این تونل، راه فرار فرماندهان و نیروهای نظامی پرتغالی و همچنین مکان نگهداری مهمات نظامی آنان بوده و تا محدوده میدان سعدی شهر قشم به طول حدود سه کیلومتر، ادامه دارد.

مردم بر این هستند که این تونل تا غارهای خربس در پانزده کیلومتری جنوب شهر قشم نیز ادامه دارد.

فهرست منابع

تحقیقات محلی نگارنده.

مجموعه کتاب های راهنمای جامع ایرانگردی استان هرمزگان.